کوروش صالحی در گفت‌وگو با ایسنا، در توضیح مضمون رمان خود با عنوان «دلیران ایران»، اظهار کرد: در واقع رمان یکی از شکل‌های ادبی روایتگر و داستانی است که عمر چندان درازی ندارد و بیشتر مربوط به همین چند سده اخیر می‌شود. رمان تاریخی یکی از قالب‌های رمان است که داستان در گذشته روایت می‌شود. معمولا چهارچوب و شخصیت‌های اصلی رمان تاریخی از برخی رویدادهای واقعی الهام می‌گیرد، اما بخش بزرگی از آن زاییده تخیل نویسنده است که با تاریخ محض فاصله بسیار دارد.

وی با بیان این که رمان «دلیران ایران» در انتشارات ایران آزاد در ۵۶۰ صفحه چاپ شده است، ادامه داد: عناصر سازنده اصلی در رمان‌های تاریخی با تم اجتماعی، تخیل و یک‌سری اهداف خاصِ مورد نظر نویسنده به شمار می‌آید. مثل شجاعت، آزادی، مبارزه با ستم، استقلال، بیان کردن اوضاع کنونی از زبان مردان و زنان تاریخی و هرچه مضامین و اهدافی که نویسنده دنبال آن است، بیشتر پرداخته و پخته شود، کار ارزش بیشتری می‌یابد.

این نویسنده و پژوهشگر تاریخ افزود: کتاب دلیران ایران رمان تاریخی است که به دوره اشکانیان و مبارزه ارشک و برادرش تیرداد بر ضد سلوکیان می‌پردازد. پس از آن که هخامنشیان منقرض شدند، جانشینان اسکندر چنان‌که ما آنها را در تاریخ ایران به نام سلوکیان می‌شناسیم، قدرت را در دست گرفتند و تقریبا متصرفات هخامنشیان در قاره آسیا را اداره می‌کردند.

صالحی گفت: این رمان به روایت مبارزه و کوشش‌های اقشار گوناگونی از جامعه ایرانی برای شکست سلوکیان و دستیابی به آزادی، استقلال سیاسی و حاکمیت ملی می‌پردازد که در آن بسیاری از مردان و زنان با از خودگذشتگی و ایثار تا پای جان به این مبارزه برای آزادی ایران ادامه می‌دهند.

وی در خصوص مدت‌زمان نگارش کتاب، اظهار کرد: نوشتن و چاپ کتاب رمان دلیران ایران خود داستان جالب دیگری است. زمان نگارش کتاب به بیش از یک ربع قرن پیش باز می‌گردد، زمانی که وارد دبیرستان شده و بیش از هر زمانی از خواندن کتاب لذت می‌بردم. پیش از این با خواندن کتاب‌های تاریخی این میل و انگیزه تحریک شده بود. خواندن برای دانستن حقیقت. داده‌های کتاب‌های تاریخی ذهن سیرنشدنی مرا ارضا نمی‌کرد؛ از این رو از فلسفه و جامعه‌شناسی کمک گرفتم. در واقع فلسفه مانند چراغ بود و تاریخ با مواد خامش مانند نفت. هم از این رو خواندن فلسفه تاریخ می‌تواند برای هر خواننده آموزنده و آگاه‌بخش باشد.

صالحی بیان کرد: رمان دلیران ایران و رمان آرش کمانگیر یادگارهای همان دورانی است که فرصت مهم در زندگی من به شمار می‌آمد و کمتر جوان و نوجوانی آن را تجربه کرده است. بیش از ۱۸ ساعت در اتاقی در بسته، می‌خواندم و می‌نوشتم و این در سر و شکل دادن به افکارم و راه آینده‌ام تاثیرگذار بود. حال و هوای آن دوران که همانند اکنون عشق به مفاهیم زیبایی چون ایران، آگاهی، آزادی در وجودم زبانه می‌کشید، محرکی قوی و انگیزه‌ای نیرومند ایجاد می‌کرد تا برای آن‌ها بنویسم. هم از این رو، بسیار واژه ایران توسط قهرمانان رمان بر زبان جاری می‌شود. ایمان به باوری که شاید واقعی‌ترین اعتقادی باشد که می‌توان برای آن در سایه آگاهی، صلح و آزادی برای خود، نسل‌های آینده و انسانیت کوشید. بدون آنکه در مرداب متعفن نژادپرستی و… افتد. چنانکه فردوسی فرزانه می‌گوید «همه خاک دارند بالین و خشت- خنک آنکه جز تخم نیکی نکشت».

وی عنوان کرد: ادامه تحصیل و ورود به دانشگاه چیز تازه‌ای به من نیاموخت و حسرت سال‌های بیهوده‌ای که می‌توانست خیلی بهتر سپری شود را بر دلم گذاشت. اما تجربه فعالیت در برخی تشکل‌های دانشجویی سبب شد تا داده‌ها، نظرها و نگاه‌های ذهنم را در فضایی خاص دانشجویی تجربه کنم.

این نویسنده و پژوهشگر تاریخ گفت: مدت‌ها دست‌نوشته‌های رمان در میان انبوه یاداشت‌ها و کاغذها ناپیدا بود تا اینکه بعد از بیش از یک دهه در سفر و اقامتی که برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا در تاجیکستان داشتم، در سکوت و تنهایی و فرصتی که پیش آمده بود، کار پاک‌نویسش را به فرجام رساندم. از آن پس به طور جدی کار چاپش را دنبال کردم. با وجود مسائلی از نوشتن تا آغاز روند مجوزگیری و ممیزی‌ها که شامل طرح جلد کتاب هم می‌شد، خوشبختانه با پیگیری‌ و پافشاری به سامان رسید و بعد از حدود ۳۲ سال، کتاب حاضر چاپ شد.

صالحی تصریح کرد: پیش از چاپ بسیار وسوسه شدم تا به ویرایش جدی آن همت گمارم، اما تصمیم گرفتم تا به عنوان انعکاسی از همان دوران و همان حال و هوا و همان شرایط به نشر آن پردازم. این رمان فرزند همان زمان و همان شرایط و همان دوران است که قهرمانان تاریخی‌اش به عنوان روحی نامیرا به دوران ما نیز سرک کشیده و همان حرف‌های هزاره‌های دور را در گوش‌هامان زمزمه می‌کنند. از این رو این کتاب به همه دلیرانی که برای آزادی ایران در برابر ستمگران و جباران و بیگانگان جان خود را ارزانی داشتند، تقدیم شده است.

وی درباره مطالعات جانبی خود برای نگارش رمان گفت: چون نوشتن کتاب به سال‌های بسیار دور باز می‌گردد و گذر زمان و عمر حافظه را به سستی گردانده، به طور دقیق نمی‌توان سخنی گفت. اما به لحاظ تاریخی کتاب «تاریخ ایران باستان» شادروان پیرنیا را پیش از نوشتن خوانده بودم. خوبی کتاب پیرنیا در آن بود که بیشتر روایت‌های موجود در منابع را آورده و دید خوبی به خواننده می‌دهد تا با نظرات متفاوت در یک رویداد آشنا شود.

صالحی اظهار کرد: اشکانیان طولانی‌ترین سلسله با ۴۸۰ سال حکومت هستند. تنها سلسله ایران است که در آن به مجلس، مشورت و تصمیمات گروهی بر می‌خوریم. بر اساس برخی منابع در مجلس مهستان حتی شاه نیز برگزیده می‌شده است. ویژگی‌ها و خصوصیات پهلوانی و جوانمردی در آن دوره آشکار و جلوه‌گر است. شیوه جنگی آنها منحصر به فرد بود. چنان که بزرگترین پیروزی شرق بر غرب به فرماندهی سورنا در نبرد کاره رخ داد.

وی ادامه داد: آنان کشورداری مخصوص خود را بر اساس فدرالیزم داشتند. نهادهای مدنی نیرومند دیگر در کنار شاه وجود داشت تا از خودکامگی و مطلق‌العنان شدنش جلوگیری کند. گرچه فرهنگ هلنی و بودایی در غرب و شرق آزادی خود را داشت اما اشکانیان در اندیشه احیاء فرهنگ ملی بودند. سیاست خارجی اشکانیان بسیار هوشمندانه بود. رونق جاده ابریشم و رشد اقتصادی و بسیاری از ویژگی‌های دیگر سبب شد تا به پاس مجاهدات و کوشش‌های آنها برای ایران این رمان نوشته شود.

این نویسنده و پژوهشگر تاریخ خاطرنشان کرد: ما در دوره کتاب‌ناخوانی قرار داریم. شاید در میان چند نسل قبل نسل کنونی کتاب‌ناخوان‌ترین آنها باشد. وضعیت بسیار بد اقتصادی و گردآوری اطلاعات از فضای مجازی شاید نیاز خواندن را بر طرف می‌کند. تعداد شمارگان چاپ کتاب‌ها به ما نشان می‌دهد که از هشت دهه پیش با توجه به ازدیاد جمعیت، تیراژ کتاب‌ها کم شده و اکنون در وضعیت اسفباری قرار دارد تاجایی که شمارگان کتاب‌ها به زیر ۵۰ نسخه رسیده است. باز با این همه در میان نسل‌های جدید و به ویژه نسل‌های پیشین، رمان تاریخی جایگاه مخصوص خود را دارد.